Projekti Kujdesi Shëndetësor i Qasshëm dhe Cilësor (AQH) ka publikuar një studim gjithëpërfshirës në Frontiers in Public Health, i cili ofron një vështrim të thelluar mbi progresin në cilësinë e kujdesit në shërbimet e kujdesit shëndetësor parësor (PHC) në Kosovë gjatë një periudhe shtatëvjeçare. Studimi trajton se si fusha specifike të infrastrukturës, kujdesit klinik dhe përvojës së pacientit kanë ndryshuar në të gjithë sistemin e kujdesit shëndetësor parësor të vendit nga viti 2016 deri në vitin 2023.
Studimi u hartua nga ekipi i studiuesve në Institutin Zviceran të Shëndetit Publik Tropikal dhe Universitetin e Bazelit, ndërsa të dhënat janë mbledhur në bashkëpunim me Institutin Kombëtar të Shëndetësisë Publike të Kosovës dhe shërbimet e KSHP nëpër komuna.
Një nga gjetjet më të dukshme të studimit është përmirësimi i vazhdueshëm i infrastrukturës së kujdesit shëndetësor parësor në të gjithë Kosovën, e cila u rrit nga një mesatare prej 56% në vitin 2016 në 68% në vitin 2023.
Studimi gjeti gjithashtu përmirësime domethënëse në kujdesin klinik të ofruar për pacientët kronikë. Respektimi i mjekëve ndaj udhëzimeve dhe protokolleve të trajtimit për sëmundjet kronike jo-ngjitëse, veçanërisht diabetin dhe hipertensionin, u rrit nga 36% në vitin 2016 në 60% në vitin 2023. Praktikat e kontrollit të infeksionit janë përmirësuar gjithashtu, megjithëse shumë objekte përballen me sfida të shumta.
Sipas sondazhit të kryer në studim, kënaqësia e pacientëve me shërbimet e kujdesit shëndetësor tregoi si përmirësime ashtu edhe sfida gjatë viteve. Pavarësisht kësaj, përvoja e përgjithshme e pacientëve mbeti pozitive, me një raport më të lartë të pacientëve shumë të kënaqur në vitin 2023 krahasuar me vitin 2018.
Studimi gjithashtu nxjerr në pah sfidat e vazhdueshme që kërkojnë vëmendje, duke përfshirë pabarazitë komunale në infrastrukturë, boshllëqet në komunikimin mjek-pacient dhe disponueshmërinë e reduktuar të ilaçeve. Fushat për përmirësim përfshijnë shpjegimet e mjekëve për mjekimet dhe ekzaminimin fizik në lidhje me sëmundjet kronike.
Autorët vërejnë se sistemi i kujdesit shëndetësor parësor i Kosovës ka bërë progres të matshëm, megjithëse dobësitë dhe pabarazitë sistemike nëpër komuna vazhdojnë. Ata nënvizojnë nevojën për investime të qëndrueshme, monitorim të performancës dhe trajnim të vazhdueshëm të ofruesve.
Gjetjet pasqyrojnë përpjekjet dhe mbështetjen afatgjata të ofruara nga projekti AQH, në bashkëpunim të ngushtë me ofruesit e kujdesit parësor shëndetësor dhe institucionet qendrore në Kosovë, me synim përmirësimin e cilësisë së kujdesit parësor shëndetësor, veçanërisht parandalimin dhe menaxhimin e NCD-ve. Ndërsa rezultatet konfirmojnë progresin, autorët theksojnë se nevojitet më shumë punë për të siguruar cilësi të barabartë në të gjitha komunat, për të përmirësuar komunikimin në kujdes dhe për të garantuar qasje të qëndrueshme në ilaçe.
Studimi i plotë është në dispozicion këtu.